Mopti home page
Klik hier voor de printversie

Willem Snapper's nieuwsbrief nr 654 van 31 oktober 2021.

U kunt zich altijd per mail aan- of afmelden voor de maandelijkse aankondiging: wsnapper@mopti.nl

vrouw in Sangubaka

de scholen beginnen binnenkort
en
oh, die stroomproblemen ....
en
is Mali nu echt perdu?

Helaas, het wordt weer een hele zit, ik heb teveel tekst

Dinsdag 5 oktober
Sinds een paar uur zitten we weer zonder stroom. Ik heb het matras van Amahiré naar haar nieuwe adres gebracht, ze s verhuisd, ver weg. Terug dus nog steeds geen stroom. Ik zag onderweg het energiebedrijf kabels vernieuwen. Als dat verholpen is, zouden de voortdurende problemen dan zijn verholpen? Tegenover mij zit Djeneba, ze is in tranen omdat ze niet weet wat te doen nadat ze is gezakt voor haar eindexamen lyceum. Ze wil zich laten inschrijven op een publiek lyceum omdat de privé-school mij te veel geld kost. Dat is lief, maar tegelijkertijd wil ze naar de school voor verpleegkundigen, maar daar heb ik er al drie lopen. Geld voor een vierde durf ik bijna niet te vragen aan het Fonds voor Verpleegkundigen. Daarnet belde Yacouba mij uit Bamako of ik het schoolgeld voor zijn twee kinderen wil betalen. Het valt mij zwaar, ik heb geweigerd, het wordt mij te veel.
Dako heeft zijn telefoon laten repareren, hij doet het niet, 65 euro kwijt. Hij moet naar de politie.

Afgelopen nacht had ik buikloop en ben ik helemaal leeggelopen. Gisteravond had ik nasi gemaakt en er een rauw ei doorheen gekwakt, misschien had ik het ei niet voldoende verhit en kreeg ik met salmonella te maken.

Woensdag 6 oktober
Hoelang gaat het nu weer duren? Vanaf kwart voor acht is het alweer gedaan. Nog een dag verloren? Het vervelendste is dat je nooit weet wanneer en hoelang het duurt, dit keer slechts een half uur.
Het maakt mij niet zo veel uit. Sinds vanmorgen voel ik mij niet lekker, erg moe en lichte hoofdpijn. In de loop van de ochtend komt Pierre langs, eigenlijk voor petit Founé (dochtertje van Douba en Maman), ze geeft over. Volgens Pierre heeft ze palu, ik zelf denk hetzelfde als ik. Ik begin aan een nieuwe driedaagse kuur en ik zoek mijn bed en val snel in slaap.
's-Avonds om zes uur naar bed. Van acht tot bij enen geen stroom, het is warm, maar met de airco had ik de temperatuur van tevoren wat kunnen drukken.

Donderdag 7 oktober
Vanmorgen gaat het veel beter, die pillen werken wonderbaarlijk en snel.
't is bijna niet meer te doen. Het is acht uur en de stroom ligt er alweer voor de tweede keer uit. Een stevige vloek volgde nadat mijn computer voor de tweede keer was uitgegaan. Volgens mij konden ze mij tot in Sévaré horen vloeken. Ik kan helemaal niks meer.

Ik heb nu ook Djeneba ingeschreven op l'école de Santé. Ik hoop maar dat het Fonds voor Verpleegkundigen bijspringt. Ik heb daar nu vier leerlingen lopen. En nu vraagt Paul ook al om zich te laten inschrijven. Kan ik hem daar ook voorstellen? Ik durf het ze nauwelijks te vragen. En wat moet ik nu met Adama? Ook hij is gezakt voor het eindexamen voor het lyceum. Al die kinderen .....

Vreemd, ik lees niet veel over de Wagner-groep in de Malinese pers, voor zover ik begrijp is er nog steeds geen overeenkomst. In de Trouw lees ik heel anders, zie het artikel in die krant.
Volgens mij heeft Mali vier Russische helikopters gekocht en zijn die vorige week afgeleverd, maar die zouden niets te maken hebben met de Wagner-groep.

Vrijdag 8 oktober
Gisteren alweer een aanslag bij het dorp Parou op de weg van Bandiagara naar Bankass. Een militaire auto reed op een mijn, de rest werd aangevallen door terroristen. De berichten lopen uiteen, men spreekt van minstens 16 doden en vele gewonden. Er zouden vele terroristen zijn gedood.

Ik werd net gebeld door Salife, zoon van Ina en Moussa, ook hij heeft weer geld nodig voor zijn studie. Vorig jaar betaalde ik hem daarvoor bijna 700 euro. Ik had het hem vorig jaar beloofd. Hij moet nog twee jaar. Hoe houd ik dit vol?

Zondag 10 oktober
Ontvoeringen.

Gisteren is de niet heel jeugdige Colombiaanse non Gloria Cecilia Narvaez vrijgekomen, nadat zij begin 2017 in de buurt van Koutiala, in het westen van Mali, werd ontvoerd. Zij zegt in goede gezondheid te zijn en goed te zijn behandeld.

de bevrijde non Gloria Narvaez ontvangen door de paus

Nog altijd wordt de 86-jarige Arthur Kenneth Elliott vastgehouden, hij werd in januari 2016 vanuit het noorden van Burkina ontvoerd. Hij heeft de Australische nationaliteit en leidde met zijn vrouw een medische kliniek in Djibo. De vrouw werd twee weken na hun ontvoering vrijgelaten.
Sinds nu meer dan een half jaar wordt de Franse journalist Olivier Dubois gegijzeld, hij werd in Gao gekidnapt.
Er worden trouwens ook meer dan 300 Afrikanen vermist, daar hoor je weinig over.

Ik lees verder dat Mali’s eerste Minister Choguel Maiga beweert dat Franse militairen in het noorden van Mali bij Kidal zich bezig houden met de training van terroristen! En beweert hij verder dat er bewijzen zijn dat de Fransen hen van wapens voorziet. Hoe nep-nieuws toch in de wereld komt?!
U vindt de informatie bij Al Jazeera.

Dinsdag 12 oktober
Ook vandaag is het weer de hele dag raak, ze hebben de stroom voor de vierde keer ingeschakeld, steeds onderbrekingen van een uur. En alweer. Ik heb deze ellende nooit eerder meegemaakt.
Ik word ook weer door iedereen aangeklampt. Ablo belt mij alsof hij op sterven ligt. Hij heeft zware palu. Ik stuur Djeneba geld voor haar behandeling in het ziekenhuis en Adama regelt een dokter voor Willem, het kleine broertje van Djeneba. Dat ik probeer Djeneba te helpen wil nog niet zeggen dat ik dat ook doe voor de rest van de familie ook al heet het Willem. Hoewel sinds zekere tijd betaal ik ook elke maand al 75 euro aan haar moeder, echtgenoot van Modibo. Dat ontstond toen zij en haar gezin het hoofd niet meer boven water konden houden en verband met die gevangenschap van Modibo. Probleem is dat je dat bijna niet kunt stoppen, ook niet nadat Modibo al lang weer vrij is.
Zojuist kwam de gehandicapte Emmanuel langs voor het lesgeld voor zijn derde en laatste jaar. Zo'n aardige jongen, handicap of niet, die redt het wel. Hij is verbonden aan het gehandicapten centrum van het Rode Kruis, het grote project in Sévaré dat Amatigue heeft gebouwd. Emmanuel heeft in elk geval de toezegging dat hij na zijn opleiding er een baan krijgt!
Acht uur, het is weer zover. Ik neem een douche en probeer te slapen, het is warmer dan ooit. De kwelling duurde anderhalf uur, een kwelling, dat was het. Godzijdank kon ik om half tien de airco aanzetten, toen was het leed geleden.

Woensdag 13 oktober
Ik werd net gebeld door een schier hopeloze Meni uit Fana. Totaal in paniek. Hij werkt elke dag op zijn land, maar alle mil (gierst) die hij had gezaaid is dood, sinds een maand is er geen druppel regen meer gevallen. Geen oogst, geen eten.
En ook vanmorgen, vanaf 9 uur geen stroom. Het is om moedeloos van te worden. En nu om 1 uur nog steeds niks. Om half vier heb ik dan toch mijn generator maar ingeschakeld om mijn koelkast te redden.

Donderdag 14 oktober
Het is nog voor zessen, ik zit mij alweer te vervelen, ik ben buiten gaan zitten, het is eentonig. Geen minuut mijn computer aangezet om mijn mail te checken, hup, ik zit weer in het donker. Misschien wel weer net als gisteren, de hele dag geen stroom.

God zij dank, het duurde maar een half uur. Ik werd vanmorgen door Adama op de vingers getikt omdat ik gisteren 3 euro aan Pobanne had gegeven om een taxi te betalen voor zijn vrouw die in het ziekenhuis was bevallen. Volgens Adama was er niemand zwanger en wilde hij alleen geld.

Zes uur, geen stroom meer. Het is de vraag tot hoe laat. Ik ben de hele dag bezig geweest met een laptop, hij zou nieuw zijn, maar er zit een grote sticker achterop 'refurbished', wat zoveel wil zeggen als terug naar de fabriek en gerepareerd. Wat dat inhoudt weet je niet, volgens mij is de harddisk niet goed: erg veel werk.

Vrijdag 15 oktober
Adama vertelt dat er vandaag in Sévaré wordt gedemonstreerd tegen die onophoudelijke stroomonderbrekingen!

Het viel mee gisteravond met de wekelijkse uitval van stroom. Om tien uur ging het licht weer aan.
Tot negen uur zat ik op het dak, waar Dako zich bij mij voegde. Hij kreeg een moment om met mij te praten. Hij vertelde dat de familie zich grote zorgen maakt over hun toekomst en als ik er niet meer ben. Kunnen zij hier blijven wonen als ik wegval. Tot nu toe heb ik eigenlijk niets geregeld en daar moet ik nu echt iets aan doen. En ik heb een jurist nodig voordat ik een voorstel doe aan de notaris.

Ter verduidelijking:
In 2005 kocht ik mijn huis met de bedoeling er oud te worden. Op een maand na heb ik het 15 jaar uitgehouden, meestal tot tevredenheid. Ik kreeg toen te maken met een gardien, hij was ingehuurd door de vorige eigenaar. Ik maakte mij zorgen om hem en verzekerde hem dat ik graag wilde dat hij zijn baantje kon houden. Dat wilde hij maar al te graag. In die tijd heb ik mij nooit gerealiseerd dat ik met Sékou ook meteen de hele familie zou binnenhalen, wat ook de nodige consequenties had. Een hele reeks kinderen en later ook kleinkinderen. Ik was de enige die voor hen kon zorgen, financieel dan wel te verstaan. In het begin was het allemaal nog wel te doen. Vier van hen werden ingeschreven op de kleuterschool en de basisschool. In de loop der jaren kwamen daar anderen bij, ook kinderen van buiten de directe familie. Ze slaagden uiteindelijk allemaal voor hun eindexamen DEF. Op dit moment gaan er nog steeds 5 naar de basisschool. Anderen deden allerlei opleidingen in de bouw, het lyceum, en zo. Maar daar begint het te stokken, keer op keer komen zij van een koude kermis thuis. En dan beginnen de problemen. Ze moeten iets, ze moeten werk. En dat is ontzettend moeilijk. Er is eigenlijk geen werk of ik moet met kruiwagens of beter met vrachtwagens vol geld over de brug komen. Voor meisjes is het waarschijnlijk makkelijker dan voor jongens. En wij hebben bijna allemaal kinderen van de laatste categorie. Ik ken niet goed de weg om ze verder te helpen, zoveel relaties heb ik niet en wie ik heb ondervinden hun eigen problemen met hun kinderen. Het ineenstorten van de toeristenindustrie maakt het er niet makkelijker op. Gardien Sékou is een paar jaar geleden overleden en de kinderen zien mij als hun vader die ze verder in het leven kan zetten. Ik voel dat niet zo, ik heb die relaties niet. Ik ben een vreemde, ik blijf een vreemde, dat is niet makkelijk.

meisje haalt water in de tuin van Sangubaka

Het is niet rustig in Sévaré. Ik hoor van Niangaly dat bewapende mannen de auto hebben gestolen van de directeur de Santé van Mopti, die kantoor houdt in het prachtige bouwwerk van de CICR, het Rode Kruis, dat door Amatigue is gebouwd.

Ik keek vanmorgen naar een video over Mali vanuit De Balie met de Nederlandse ambassadeur Marchel Germann en Mirjam de Bruijn, voor de liefhebbers. Het tafelgesprek (in het NL) duurt anderhalf uur.

Zaterdag 16 oktober
Zouden die protesten van gisteren iets hebben geholpen? We hadden voor de verandering inderdaad geen enkele stroomonderbreking.
Vanmorgen zie ik een ciel couvert, de lucht is grijs en grauw. Of het gaat regenen is niet zeker.
Gisteren trouwens is Diahara teruggekomen van haar vakantie in Oulessebougou, nog een stuk voorbij Bamako. Ik ben blij haar weer te zien, en zij is blij mij weer te zien!

Franse missie Barkhane heeft definitief de drie steden in het noorden verlaten. Een gedeelte gaat terug naar Frankrijk, een ander gedeelte verhuist naar de steden Gao en Menaka, beide dichterbij de drie-landen-regio, de Liptako.

Maandag 18 oktober
We hebben nog steeds licht, het is een zegen.
Gisteren heeft de Ghanese president Nana Akufo-Addo in zijn hoedanigheid als voorzitter van de West-Afrikaanse Unie (de CEDEAO) een bliksembezoek gebracht aan Bamako om de regering erop te wijzen dat de afgesproken datums moeten worden gerespecteerd. Eind oktober moet een definitief schema worden overlegd met de route naar definitieve verkiezingen op 22 februari 2022. Er wordt door velen getwijfeld of die verkiezingen haalbaar zijn.

Woensdag 21 oktober
Gisteren toch weer diverse coupures, maar ja. Tot ieders verrassing werd het aan het eind van de dag regenachtig.
Vanmorgen hadden we vergadering met de equipe van de Stichting Mopti over de tuinen. Ik heb niet zoveel te melden. De equipe beweert dat het prima gaat en dat de teelt op schema ligt gezien de tijd van het jaar. Ze hadden goede oogsten van onder meer de gombo (okra). Ik moet ze op hun blauwe ogen geloven. Wel moeten weer een aantal hekken worden gerepareerd. We bestellen daarvoor 15 rollen nieuw gaas van een zwaardere kwaliteit. Kosten 600 euro!

onkruid wieden in Sangubaka

We spraken af dat in elke tuin maandelijks met de vrouwen een ronde wordt gelopen om het hek op te schonen en te ontdoen van plantenresten en andere rotzooi. Daarmee hopen we de kosten van onderhoud te verlagen.
Ik vroeg mij af hoe het ging met eventuele uitwisselingen tussen de tuinen zoals we die eerder dit jaar met veel succes hielden. De equipe verklaarde dat ook dat niet meer goed kon worden georganiseerd vanwege controle door jihadisten en de daaruit voortvloeiende veiligheid van de vrouwen. We besloten om zaterdag 30 oktober in Mopti bij de Alliance Française een bijeenkomst te organiseren waar de vrouwen uit de tuinen elkaar kunnen ontmoeten. Van (bijna) alle tuinen hopen we een delegatie te ontvangen.
Zeker de laatste maanden is het voor mij bijna niet mogelijk om zelf poolshoogte te nemen, het is te gevaarlijk al merk ik daar rondom mijn huis eigenlijk niets van. Ik doe ook indien nodig gewoon mijn boodschappen in Sévaré. Baba vertelde na afloop van de vergadering dat men in Mopti ook van 's-avonds zes uur tot de volgende ochtend zonder stroom had gezeten! Dako maakte zich ook bezorgd, mede namens de Sanogo's, dat ik er toch af en toe op uit ging. Ik laat mij toch niet totaal ringeloren? D'r zijn grenzen, ik woon toch niet in een gevangenis!

Veel bananenbomen in Sangubaka

Donderdag 21 oktober
De onrust en de onveiligheid verspreiden zich meer over het hele land. In de regio van Sikasso in het zuidwesten van Mali werden vijf wegwerkers ontvoerd door vermeende jihadisten. Tevens werden twee werkvoertuigen onklaar gemaakt door ze in brand te steken. Dit soort acties gebeuren vaker.

Er verschijnen steeds meer berichten om gesprekken te beginnen met de jihadistische groepen van Lyad Ag Ghaly en Hamadoun Kouffa. De regering heeft de Hoge Islamitische Raad gevraagd voorzichtig contact met hen te zoeken. Ikzelf ben pessimistisch, de "politieke" situatie is in de afgelopen jaren zodanig uit de hand gelopen dat een eventuele overeenkomst nagenoeg geen kans van slagen heeft. Het land wordt meer en meer overspoeld door misdadigers en bandieten, met hen is het moeilijk kersen eten.
Lyad Ag Ghaly is van oorsprong uit Kidal. Zou het ermee te maken hebben dat de Franse militairen zich uit en rond Kidal hebben teruggetrokken?

Diahara, zoals ze van haar reis terugkwam vanuit Oelessebougou

Ik maakte mij vanmorgen heel kwaad omdat Paul geld nodig had voor de nieuwe bekabeling voor zijn bromfiets. Ik was eigenlijk behoorlijk kwaad. Begin dit jaar kocht Paul een splinternieuwe bromfiets. Normaal arriveert die in een grote kist en wordt die ter plekke in elkaar gezet. Maar Paul beweerde nu dat de bekabeling niet origineel zou zijn geweest. Nou concludeer ik dat de monteurs oude troep hadden gebruikt. De nieuwe kabels kunnen zij dan misschien apart verkopen of zoiets. Je kunt hoogspringen of laagspringen, het lost niets op. De oude kabels waren doorgebrand. Het moet gezegd, de schade was te overzien. Inclusief een nieuwe accu en allerlei doorgebrande attributen moet hij inclusief montage iets van 32 euro betalen. Kom daar in Nederland maar eens om, dan betaal je zo minstens 150 euro. Toch denk ik dat het een vorm van oplichting is, of corruptie, hoe je het ook noemt. En je hebt geen poot om op te staan.

Nog meer leed
In de Niger Delta tussen Mopti en Ségou, dus van hieruit aan de andere kant van Mopti, werden 40 dozo (traditionele jagers) gedood toen zij probeerden het dorp Marebougou te bevrijden van een bezetting door waarschijnlijk de jihadisten van Amadoun Kouffa. Er is voorlopig niet veel over bekend. Andere berichten spreken over 50 doden en er zouden gewonden naar het ziekenhuis in Sévaré zijn gebracht. Later in de week heeft ook het Malinese leger met o.a. helikopters aanvallen uitgevoerd op de jihadisten. Daarbij worden ook zij volgens onbevestigde berichten beschuldigd van het schenden van mensenrechten.

Maandag 25 oktober
Het is vandaag weer terrible. Het is nu vier uur en zonet is de stroom voor de vijfde keer uitgevallen. En elke keer kan ik opnieuw beginnen. Zo slecht heb ik het nooit meegemaakt. Ik wil een nieuwe Windows downloaden, de eerste keer kwam ik tot 10%, nu zat ik op 20%. Wat zou er toch aan de hand zijn? Het begint nu een beetje te betrekken en er is een klein beetje wind. Kan het daar iets mee te maken hebben?
De narigheid van de coupures is voor mij vervelend, maar onvergelijkbaar met de ellende van de bevolking die zucht onder het juk van jihadisten en criminelen.
Zes uur, het is de zesde keer zonder stroom. Misschien nu wel voor de rest van de avond en nacht.
Om middernacht kon godzijdank eindelijk de airco weer aan na een paar uur van hopeloze hitte in mijn bed.

Dinsdag 26 oktober
Ik lees vanmorgen op het internet dat Hamidou Boly tot persona non grata is verklaard en binnen 72 uur Mali moet verlaten. Boly is de vertegenwoordiger van ECOWAS, de Economic Community of West African States, die er eerder op had aangedrongen dat de regering zich aan de afgesproken termijnen voor de verkiezingen in februari moet houden. De militaire overgangsregering zou niet echt willen meewerken. Dan is dit dus de reactie van de militairen.

Woensdag 27 oktober
We zitten alweer drie uur zonder stroom. Balen.
Ik heb het knap lastig met de kinderen. Papou weigert om voor de tweede keer aan het achtste jaar te beginnen en wil persé naar een andere school. Ik vind dat onzin, hij voert gewoon helemaal geen steek uit en vermaakt zich voortdurend met zijn bromfiets. Adama besloot hem dat gisteren onmogelijk te maken door het contactsleuteltje af te pakken. Gisteravond kwam hij bij mij langs voor het reservesleuteltje, wat ik weigerde te geven. Hij loopt met een uitgestreken gezicht en loopt aldoor straal langs mij heen.
Verder had ik geweigerd Paul naar de school voor verpleegkundigen te sturen. Ik heb er daar al vier lopen en het wordt mij gewoon te duur. Ik heb gezegd dat hij nog een keer voor het eindexamen van het lyceum mocht gaan. Maar ik heb daar niet veel vertrouwen in, ook hij voert gewoon niks uit. Ik weiger in elk geval om 450 euro voor dat papiertje neer te tellen. Hij was natuurlijk teleurgesteld. Als ik mij niet vergis heb ik bij de basisschool wel betaald. Maar zo kom je geen steek verder.
Ikzelf word ook steeds chagrijniger, ik zit al de hele dag op een houtje te bijten, het is drie uur geweest en nog steeds geen stroom. Ik kan niks, ik heb er geen woorden voor. Bij alle NGO's maken de dieselaggregaten overuren. Ik hoorde ze al brommen toen ik vanmorgen naar Sévaré reed, ik had het direct begrepen.
Net vertelde Dako dat het energiebedrijf bezig is met het plaatsen van een nieuwe generator. Dat geluid heb ik vaker gehoord. Hij had het van de radio.

foto van Issa Kaou N'Djim van het internet

Vandaag zo lees ik na praktisch een hele dag zonder stroom, dat Issa Kaou N'Djim, de vierde vicepresident van de overgangsregering was gearresteerd vanwege "subversieve activiteiten" op de sociale media. De man is een aanhanger van de president Assimi Goïta en voormalig woordvoerder van de extreme imam Mamoud Dicko, die het aftreden van de laatste officieel gekozen president IBK eiste. Hij bekritiseerde op "wrange" wijze de eerste minister Choguel Maïga (Le Monde). Begrijpt u het nog? Ik niet echt. Ik lees later dat er drie maanden gevangenis wordt geëist, voor het gercht ontkent hij elke beschuldiging. Het blijft een raar verhaal.

Donderdag 28 oktober
Gisteravond kon ik nog maar weinig doen. Dat lag nu eens niet aan de stroom, maar door een tergende pijn in mijn rechterarm. Een pijnstiller hielp een beetje. Vanmorgen had ik geen last. Al sinds maanden bedien ik mijn muis met de linkerhand.
Nou, later komt die pijn toch weer terug, gedurende de dag steeds erger. Misschien neem ik zo wel weer een pijnstiller.
Vanmorgen moest ik nog enkele betalingen regelen voor de scholen. En heb ik met de directeur gesproken over de onwillige Papou. Ik heb hem gevraagd Papou niet al te hard aan te pakken. Het is maar de vraag of hij maandag gewoon naar school gaat. Zou hij willen lopen nu Adama hem het sleuteltje van zijn brommer heeft afgepakt? Lastig jongetje! Diahara en nu ook Saskia doen alles zonder morren te voet. Daarna heb ik wat aan de nieuwsbrief van zondag gedaan. Om elf uur viel de stroom weer uit. Het begon een beetje te regenen. Daarvoor denkt het energiebedrijf dan een goeie reden te hebben. Om een uur is dan eindelijk de stroom weer terug. Het is buiten 27 graden, je kunt nog net buiten zitten zonder te bevriezen. En weer ben ik dus twee uur kwijt. Het lijkt verder een Hollandse dag met af en toe regen.

Zaterdag 30 oktober
Wat moet ik nou met Meni? Hij belde mij nu net alweer, totaal in paniek. Drie maanden heeft hij op zijn veld gewerkt, geen regen, alles dood. Het is een ramp. Ik heb hem maar geld gestuurd. Het is natuurlijk niks, maandag beginnen bij hem in Fana ook de scholen weer ..... Mijn maag krimpt ineen.

de vrouwen in de zaal van de Alliance Française

Samen met Niangaly rijd ik naar Mopti voor onze bijeenkomst in het geboeuw van de Alliance Française met de vrouwen en de mannen van en uit de tuinen van de Stichting Mopti. Ik ben verbaasd, ik had misschien een tiental mensen verwacht, het waren er vast wel een stuk of zestig. Onze equipe had enorm zijn best gedaan om vervoer te regelen vanuit al onze tuinen. Ik vind het knap. Er was zelfs een vertegenwoordiging uit Saredéra. De equipe had ook een drietal spandoeken laten maken, helaas kwamen die pas aan het einde en ze waren bovendien de spijkers vergeten om ze te bevestigen. Het is ze te vergeven. Voor iedereen was er een flesje water en/of limonade. Bovendien werd aan het eind zakjes met iets te eten uitgedeeld. Ik weet niet wat daar in zat. Het was kortom een geslaagde sessie, dat had ik zo niet verwacht.
De vrouwen uit Dialangou hadden als cadeau een grote zak met bananan en ander fruit meegebracht voor de equipe. Heel attent!

de kinderen slapen allemaal onder een klamboe, maar als het stormt of regent hebben ze een probleem, ik hoor ze nooit klagen

Baba was op zijn best en legde omstandig uit wat de bedoeling was. En inderdaad, elke tuin kreeg het woord en vertelde in het Bambara wat er goed en slecht ging in de tuinen. Ik kon dat amper volgen, al hoorde ik wel regelmatig het woord "grillage" (hek, gaas)) vallen. Baba vertelde in elk gaval dat we ermee bezig waren. Het kon natuurlijk niet uitblijven, gedurende een half uur zaten we opeens zonder stroom! Voor de rest was het een groot succes.

Zondag 31 oktober
Alvorens met mijn nieuwsbrief verder te gaan lees ik nog "Alors que la crise s'aggrave au Mali, l'envoyé de l'ONU estime que « tout n'est pas perdu". Tot nu toe zijn er teveel, teveel onschuldige slachtoffers gevallen, 243 militairen van de MINUSMA, 54 Franse militairen, ontelbare Malinese militairen en nog veel ontelbarere burgers door het hele land. Op de sociale media lees ik steeds meer berichten dat de Fransen weg moeten. Je hebt hier net zo veel wappies als in Nederland, of misschien meer. Ze hebben geen idee wat ze uitkramen. Is Mali niet echt perdu?

Hieronder de groepsfoto van de deelnemers