Willem Snapper's nieuwsbrief nr 554 van 17 juni 2018.
U kunt zich altijd per mail aan- of afmelden voor de wekelijkse aankondiging: wsnapper@mopti.nl
de kleintjes, vlnr logeermeisje, Aminata, vriendje, Saskia, Bintou en Willem
Missie Mali eindigt in mei 2019
en
nepnieuws bijt zich in eigen staart
en
kind van Maman bij de geboorte overleden
Dinsdag
Ik baal ervan dat ik zoveel tijd kwijt ben met de reactie op een artikel van Gerbert van der Aa in de NRC. Het is zonde van de tijd, maar ik voel mij verplicht sommige dingen uit te leggen en recht te zetten. Het is een aanslag op mijn humeur. Op Facebook ontspon zich al een lange discussie met gelukkig vooral criticasters.
Lees het hier in de NRC of misschien beter niet.
Ik heb er moeite mee om er een goed verhaal van te maken, mijn gedachten springen van de hak op de tak. Excuus als het een beetje chaotisch overkomt, ik ben een beetje emotioneel en daarbij ben ik nu eenmaal geen journalist.
Toen Van der Aa een paar maanden geleden bij mij logeerde hadden we al discussie over het feit dat de regenval in de Sahel de laatste jaren zou zijn toegenomen en dat mijn gevoel aangaf dat het niet klopte. Het (wetenschappelijke) artikel waar Van der Aa de hele tijd naar verwees kon mij niet overtuigen. Van der Aa publiceerde recentelijk dus in de NRC een artikel over die toegenomen regenval in de Sahel en dat NGO's geen nepnieuws moeten verspreiden door de situatie in de Sahel slechter voor te stellen dan hij feitelijk is. Via Facebook uitte ik kritiek over het in mijn ogen ongenuanceerde artikel.
hierboven de jaarlijkse regenval in Mopti
Gaat het nou goed of slecht met de regenval? Zie de grafiek jaarlijkse regenval, waar het artikel van Van der Aa naar verwijst, de uitschieter tegen het eind van de curve is van 2010 en hij eindigt in 2016.
De grafiek overtuigt niet dat er steeds meer regen valt, de hoeveelheden wisselen per jaar, er zijn hoogte- en dieptepunten.
U kunt in de legenda op de webpagina aanstippen welke plaatsen u wel of niet wilt zien.
Ik zal hier nog maar eens uitleggen hoe het hier met de regens toegaat. Het gaat mijns inziens voornamelijk over het al dan niet mislukken van oogsten.
De regenval is natuurlijk van enorm belang voor de landbouw en daardoor ook voor de veeteelt en daarmee het welzijn van de bevolking, dat moge duidelijk zijn. De regentijd begint normaal gesproken ongeveer half juni, maar het is niet gek als de eerste regens pas half juli vallen. Als de boeren uiteindelijk vertrouwen hebben dat de regentijd is begonnen worden de ossen van stal gehaald en wordt er geploegd en gezaaid. Hopelijk blijft het af en toe regenen! Daarna wordt er van tijd tot tijd onkruid gewied en is het wachten of de mil en de sorghum willen groeien.
De gewassen groeien normaal gesproken redelijk snel, maar stagneert als verdere regen uitblijft. En juist dat gebeurt de laatste jaren steeds vaker. En als het dan regent, regent het meestal niet overal. De soms heftige buien zijn vaak zeer plaatselijk en er zijn grote verschillen. Soms regent het opeens heel heftig en enkele kilometers verderop blijft het kurkdroog.
Normaal gesproken zijn de boeren ook nog afhankelijk van een of liever meer regenbuien in september en oktober, pas dan komen de planten volledig tot rijping. Nog een maandje later kan er geoogst worden. Als die najaarsregens echter uitblijven, mislukt de oogst en is alles min of meer voor niks geweest. Wat er aan schamele aren aan de planten zitten wordt wel binnengehaald en daar moeten de families het verder mee doen. Een ander gevaar in het najaar is een té heftige bui. Dan kunnen de mil-planten tegen de grond slaan en gaat de oogst verloren.
Het uitblijven van regen is natuurlijk niet de enige oorzaak van het mislukken van de oogst, maar dit terzijde. Onrust door bandieten en jihadisten heeft de bevolking de laatste jaren er vaak van weerhouden om het land te bewerken. Anderen zijn voor het geweld gevlucht, vaak naar de steden, zoals bijvoorbeeld Sévaré en naar Bamako. Buiten de grenzen van Mali bevinden zich soms ook vluchtelingenkampen. Het betekent in Mali een behoorlijke afname van de landbouwproductie. Tientallen NGO's, zoals bijvoorbeeld het Rode Kruis, springen bij maar zijn daarvoor afhankelijk van donaties uit het rijke westen. Zij doen hun werk vaak met gevaar voor eigen leven. Het komt regelmatig voor dat zij ook nog worden beroofd, ontvoerd en gedood door bandieten en jihadisten.
Terug naar het artikel in de NRC. Van der Aa had zich moeten realiseren dat toename van de regen niet zaligmakend is, daardoor komt het artikel bij bij tamelijk ongenuanceerd over. Er valt trouwens nauwelijks vast te stellen dat er minder of meer regen valt. En er valt al helemaal niet vast te stellen of de regen op het juiste moment valt en op de juiste plek! Ik zou niet graag mijn conclusies trekken uit een dergelijk wetenschappelijk(?) document.
Het is tragisch dat hij NGO's beschuldigt nepnieuws te verspreiden. In tegendeel, je zou gemakkelijk kunnen beweren dat het artikel van Van der Aa zelf onder het kopje nepnieuws valt. Door zijn artikel worden goedwillende NGO's in een dubieus daglicht geplaatst. Verder neem ik hem kwalijk dat andermans mening er kennelijk niet toe doet, zelfs niet van mensen uit het veld, die de situatie heel wat beter kennen! Van onze discussies in maart zie ik in elk geval niets terug.
Wel vond er een discussie plaats over zeer zware regenbuien die erosie veroorzaken. Daar heb ik mij toen een beetje buiten gehouden, omdat dit zich voornamelijk in de Dogon afspeelt en ik daar niet veel zinnigs over kon zeggen. De in het artikel genoemde vertegenwoordiger van de NGO wel, zij zijn daar bezig met het project Groene Woestijn. Door de geheel andere natuurlijke gesteldheid ter plekke kan het er zeer heftig aan toe gaan. En door erosie gaat daar dan veel oogst verloren. Ook dat heeft Van der Aa kennelijk niet begrepen.
Nog even terug naar de wetenschappelijke website.
Daar kun je ook zien hoe de regenval zich evalueerde tussen 2001 en 2010. Dan lees je dat de gemiddelde regenval in Mopti per jaar gemiddeld in de natste maanden niet boven de pakweg 65 mm per maand uitkomt. In zuidelijker plaatsen in Mali valt er per dag op sommige plekken wel het dubbele per dag! Zoniet dus rond Mopti.
Een hoeveelheid van 65 mm is echt niet veel. Ik woon nu elf en een half jaar in Sévaré en ik constateer dat de regen voornamelijk minder wordt. Een redelijk positieve uitschieter was het jaar 2016 met een relatief goede oogst. In de beginjaren van mijn verblijf kon ik trouwens in de regentijd wekenlang nauwelijks bij mijn huis komen, alles stond onder water. Vooral 2010 was vrij extreem. Daarna werd het allengs stukken minder.
de haven in Mopti, nooit eerder zo droog gezien als in maart 2018
Grote regenbuien komen in mijn belevenis misschien twee- of driemaal per jaar voor. Na zo’n “grote" regenbui blijft het water lang staan en loopt maar langzaam weg. Uiteindelijk zakt het in de grond of het verdampt. In de goede regenjaren hoorde je na zo'n bui onmiddellijk een luidruchtig kikkerconcert. Ze komen uit hun schuilplaatsen naar de plassen, roepen de vrouwtjes en leggen er hun kikkerdril. Hun gekwaak is oorverdovend, je hoorde hoe blij ze waren. Tegenwoordig komt dat niet meer voor. De afgelopen jaren heb ik bijna geen kikker meer gezien.
De metingen voor de regenval vinden plaats buiten Mopti. Ik ken de plek van het weerstation, want ik kwam daar vaak langs als ik naar de tuin van Barigondaga reed. Het is een verlaten plek, waar misschien af en toe iemand komt om de metingen te registreren. (de vraag rijst hoe regelmatig en hoe serieus.) (zie de foto van de regenmeter bij Mopti)
Mijn conclusie is dat Gerbert van der Aa beter had moeten nadenken alvorens een dergelijk artikel te plaatsen. Het ontbreekt aan allerlei nuances. Het gaat niet alleen om meer regen, het gaat er niet om dat NGO's niet moeten zeuren. Het is treurig dat dit soort negatieve berichtgeving in de openbaarheid komt. Van een kwaliteitskrant als de NRC verwacht ik niet dat ze zo'n stuk klakkeloos publiceren.
De missie in Mali
Dan trof ik dinsdag een ander treurig bericht: het beëindigen van de Nederlandse missie in Mali. De redenen kan ik wel begrijpen, maar waar ligt de prioriteit? Is Mali minder belangrijk dan Afghanistan?
Per 1 mei 2019 moet de laatste Nederlandse militair zijn vertrokken. Ik vind dat erg jammer, hoe zeer er ook van alles mis was bij de missie. (Zit dat in de naam?) Daar is waarschijnlijk vanuit Nederland nooit veel aandacht voor geweest. Maar ook vanuit de missie zelf is weinig ondernomen om duidelijkheid te verstrekken wat hun taken waren en wat ze nou eigenlijk precies uitspookten. De meeste publiciteit ging naar het verongelukken van vier militairen al was dat niet eens tijdens strijd met de "vijand", als die er al was. Toch had de missie bij mij het voordeel van de twijfel.
Verder deze woensdag.
Zoals gebruikelijk ga ik om de paar dagen even kijken in de nieuwe tuin van de Tamasheq. Het lijkt of de snelheid er een beetje uit is. Ablo begon zijn werkzaamheden al een paar dagen later dan gepland, maar het gaat nu ook nog langzaam. Het komt ook door de Ramadan. Pas vanmorgen is begonnen met de golfplaten voor het dak. Ik hoop dat het nu snel klaar komt en dat Ablo ook de deur erin kan zetten. Als er er onverhoopt een storm opsteekt moet niet het hele dak meteen de lucht in vliegen. God (Allah) zegene de greep, want morgen is misschien het Suikerfeest en dan wordt er twee dagen niet gewerkt. Het huisje staat trouwens behoorlijk scheef, de linker muur neigt vrij sterk naar binnen, ik schat zo op het oog dat hij meer dan 10 cm uit het lood staat. En opnieuw doen is er niet bij, garantie tot de deur. Wie zou dat moeten betalen? In de praktijk is het ook niet zo heel erg, maar het stoort mij wel.
Na dit bezoek rijd ik nog even door naar de tuin van Dialangou om te kijken of ze bezig waren geweest met het verwijderen van de omgewaaide boom. Niangaly had een ander gevonden nadat het mannetje dat Baba bijna twee weken geleden had beloofd gewoon niet is komen opdagen. Onze nieuwe houthakker heeft inderdaad flink huisgehouden, maar waarom gooien ze alles altijd maar gewoon boven op het gaas van het hek?? Zo gaat ook een ander gedeelte stuk. En weer kan de Stichting ervoor opdraaien.
Het is nog altijd heet en min of meer vochtig. Ik loop constant nat en bezweet rond. Nu komt niet alleen 's-ochtends maar ook gedurende de rest van de dag erg weinig water uit de kraan. Na mijn middagslaap wilde ik snel een douche nemen, maar na een minuutje bleven er slechts druppels over. Zou het waterbedrijf nu ook problemen hebben? Zou er een chronisch tekort aan water zijn? Ook onder de grond?
Donderdag
Ik ben in een slecht humeur. Vandaag is het Suikerfeest, maar waarom kan Allah zelfs op zo'n feestdag niet zorgen dat er water uit de kraan komt?
Bij feestelijkheden zoals vandaag, word ik zoals gewoonlijk uitgenodigd om bij Hamidou, mijn vroegere buurman, te komen eten. Hartstikke lief, helaas was Bakary te laat met zijn uitnodiging om bij hem te komen eten, dus dat ging niet door. Na mijn middagslaapje kwam Founé nog met een pan couscous aanzetten. Dat bewaar ik dan maar tot morgen. Wel vreemd dat de ramadan vandaag is afgelopen en dat het in Europa pas morgen is en in sommige Arabische landen zelfs pas overmorgen.
Vrijdag
Vandaag zette ik het potje van Founé in de magnetron. Ik had er een beetje tegenop gezien, couscous met een vleessaus. Maar voor de verandering heb ik ervan gesmuld. Ik heb nooit zulk lekker eten van haar gekregen!
Dan komt Douba met een triest bericht. Zijn "fiancée" is bevallen op de dag van het Suikerfeest, maar de baby is bij de geboorte gestorven. Een van de eerste keren dat iemand iets komt vertellen, hoewel, er was ook wel een sinistere reden. Hij vroeg mij of ik het ziekenhuis wilde betalen, zelf heeft hij geen cent te makken. Gemeen en ontactisch als ik soms ben, wijs ik hem erop, dat hij eerder had moeten bedenken dat hij voorlopig niet voor een kind had kunnen zorgen. Wat als ik er niet zou zijn? Mijn conclusie verder is hard, je mag het eigenlijk niet zeggen, maar ik denk dat het beter is zo. Nu heeft zijn vriendinnetje de kans om opnieuw naar school te gaan en om een bestaan op te bouwen. Maar al met al toch "une année perdue, une vie perdue".
Zaterdag
Dako had gisteravond mijn fototoestel geleend, dat doet hij wel vaker. Hij had een feestje en hij wilde daar een paar foto's maken. Ik vond die plaatjes een beetje verontrustend. Het leek erop dat een van de meisjes zo'n beetje van hand tot hand ging, ik zag flessen bier en ik zag foto's van een waterpijp. Kortom .....?
